Berichten

W/E adviseurs delen praktische tips over circulair bouwen op Duurzaam Gebouwd Congres

/in /door

Dora Vancso en Michelle Stede van W/E adviseurs geven op 6 februari een presentatie op het Duurzaam Gebouwd congres, met de titel: Circulariteit: van papier naar praktijk. De adviseurs geven praktische handvatten en tips om direct aan de slag te gaan met circulair bouwen.

De Transitieagenda Circulaire Bouweconomie is erop gericht om de gehele bebouwde omgeving voor 2050 circulair te maken. Dit is een enorme opgave, die de gehele bouw- en GWW-sector uiteindelijk fundamenteel zal veranderen. Het Nationaal Transitieteam Circulaire Bouweconomie werkt in opdracht van het kabinet aan 100% circulair bouwen in 2050. Dit is een samenwerking tussen overheden, markt en kennisinstellingen. Om deze enorme opgave te bewerkstelligen, moeten we nu aan de slag. Maar hoe? W/E adviseurs wil een tipje van de sluier oplichten.

Inspiratie

De sessie bestaat uit een presentatie van W/E adviseurs waar zij de kennis, tips en tools die ze door de jaren heen hebben opgedaan als experts circulariteit met u delen. De sprekers geven onder meer vuistregels voor circulair ontwerp en uitvoering, delen een nieuwe publicatie met daarin een selectie van inspirerende circulaire producten en diensten voor de bouw en GWW, laten praktische instrumenten zien en vertellen over innovatieve case-studies.

Michelle Stede

 

 

 

 

 

 

 

 

Michelle Stede is adviseur en expert duurzaamheid bij W/E adviseurs. Als kind aan huis bij gemeenten en woningcorporaties, houdt ze zich bezig met het verduurzamen van hun woningvoorraad en treedt ze op als trekker circulaire economie.

Dora Vancso

Dora Vancso is adviseur en expert circulariteit bij W/E adviseurs. Met een achtergrond in het onderzoek zet ze circulaire ideeën om in praktische uitvoering.

Breder dan hergebruik

De sessie van W/E adviseurs sluit aan en is een samenwerking met de sessie ‘Circulaire Bouweconomie: Uitvoeringsprogramma van het Transitieteam en het 10-R-model’ van Irma Thijssen en Thomas Wellink, adviseurs Duurzaam Bouwen bij de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland. Die sessie bestaat uit een presentatie van het Uitvoeringsprogramma 2020 van het Transitieteam, onder meer over opdrachtgeverschap, de MPG en het Materialenpaspoort, de MIA\Vamil, en recente onderzoeken naar losmaakbaarheid en de potentie van biobased materialen. Gevolgd door een presentatie over de nieuwe publicatie ‘Winst maken met kringlopen’ over het 10-R-model, circulaire businessmodellen, interviews, praktische instrumenten en zo’n 25 praktijkvoorbeelden. Circulair bouwen wordt vaak geassocieerd met hergebruik, maar heeft een veel bredere scope!

 

Meer informatie over het programma vindt u hier.

 

Circulair bouwen: Rapport losmaakbaarheid beschikbaar

/in /door

Dit najaar is de circulaire meetmethodiek voor losmaakbaarheid gelanceerd. Losmaakbaarheid is één van de thema’s binnen circulair bouwen. De nieuwe meetmethodiek is in opdracht van RVO ontwikkeld door Alba Concepts, DGBC en W/E adviseurs. Het eindrapport is nu beschikbaar.

“Het hogere doel is om de elementen binnen een gebouw op een zo hoogwaardig mogelijke manier te kunnen hergebruiken. Losmaakbaarheid is dan de randvoorwaarde”, aldus Mike van Vliet van Alba Concepts tijdens de lancering. Hij legde uit dat binnen de tool daarom een focus ligt op de technische losmaakbaarheid. Met de methodiek krijgen gebruikers op een relatief eenvoudige manier een totaalindruk van de losmaakbaarheid van de elementen in een gebouw. De losmaakbaarheid wordt uitgedrukt in een percentage: de losmaakbaarheidsindex.

 

Presentatie David Anink

Vijf gebouwen zijn inmiddels doorgerekend met de tool, en de ervaringen ermee zijn goed. Eén en ander werd toegelicht tijdens de presentatie. David Anink van W/E Adviseurs is blij met de tool, en heeft daarnaast nog suggesties voor verbeteringen.  “De vraag is of losmaakbaarheid als losse uitkomst zinvol is. Losmaakbaarheid is alleen relevant voor elementen die nog een restwaarde hebben. Een suggestie is om eerst een selectie te maken op basis van  de hergebruikswaarde. Om die te bepalen zou in eerste instantie de restlevensduur gebruikt kunnen worden?”

Experimenteren en lef tonen

Elphi Nelissen, voorzitter van het Transitieteam Circulaire Bouwagenda benadrukte dat het tempo omhoog moet om de ambitie om 2050 circulair te zijn te behalen. Anderzijds zijn er mooie stappen gemaakt volgens de hoogleraar: “Circulariteit is nu top of mind”

Algemene conclusie van deze bijeenkomst: dit rapport biedt weer nieuwe handvatten, maar nu moeten we ermee aan de slag. Wat daarvoor nodig is? Experimenteren en lef tonen.

Meer informatie

Bijeenkomst Tools en Meetmodellen voor circulariteit

/in /door

Op 25 november vindt in Zwolle de bijeenkomst Tools en Meetmodellen voor Circulariteit plaats, georganiseerd door Stichting Circulair Bouwen. Dit is een praktisch congres voor opdrachtgevers, overheden en bedrijven die nu écht met circulariteit aan de slag willen gaan. Na afloop bent u wegwijs in de wereld van circulaire tools en meetmodellen.

De urgentie is groot, de ambities zijn hoog en toch worden er nog weinig circulaire projecten in de bouw en gww gerealiseerd. Een belangrijke reden hiervoor is, dat veel opdrachtgevers, overheden en bedrijven geen eenduidig beeld hebben van wat circulair bouwen inhoudt, hoe ambities zijn te vertalen naar kwantitatieve en meetbare prestatie-eisen en hoe je gemaakte keuzes kunt verantwoorden. Dit is van groot belang voor opdrachtgevers bij de uitvraag en aanbesteding van projecten, maar een eenduidige bepaling van circulariteit is ook wenselijk voor bouwbedrijven die zich met circulaire producten en diensten willen onderscheiden.

Inmiddels is hierover meer helderheid ontstaan nu Platform CB’23 er onlangs in is geslaagd een methodiek te ontwikkelen die circulariteit praktisch meetbaar maakt. Deze methodiek biedt houvast en fungeert als onderlegger bij de op uiteenlopende doelgroepen en toepassingen toegesneden tools. Zo wordt de uniformiteit van de meetresultaten geborgd. Ook al is deze methodiek nog steeds in ontwikkeling, de basis ligt er en hierover bestaat brede consensus. U kunt er nú mee aan de slag.

W/E adviseurs over circulaire tools

Tijdens de bijeenkomst wordt u meegenomen in het proces hoe deze methodiek tot stand is gekomen, welke keuzes er aan ten grondslag liggen, tot welke onderdelen dit heeft geleid en hoe deze zich verhoudt tot de vele reeds bestaande tools (LCA, MPG, etc.).

Eén van de sprekers is senior adviseur David Anink van W/E adviseurs, expert op het gebied van milieuprestatie van gebouwen en ontwikkelaar van duurzame en circulaire tools.

Tenslotte geven we voorbeelden van toepassingen in de praktijk. We bieden ruime gelegenheid voor dialoog en het bespreken van uw eigen vragen en cases.

Informatie

Datum: 25 november 2019. Ontvangst: 13.30 – 14.00 uur.
Locatie: Provinciehuis Overijssel, Luttenbergstraat 2, 8012 EE Zwolle.
Aanmelden en meer informatie: info@circulairbouwen.org. De toegang is gratis.
Organisatie: Stichting Circulair Bouwen in samenwerking met diverse experts.

W/E adviseurs trots op bijdrage maatregelen circulair bouwen

/in /door

De circulariteit in de gebouwde omgeving krijgt vorm. Dit blijkt uit de brief die minister Ollongren (BZK) afgelopen week naar de Kamer stuurde. W/E adviseurs is trots op haar bijdrage in wat er nu ligt en wat er gaat komen. W/E ziet dit als een mooi resultaat van de in 40 jaar opgebouwde expertise op het terrein van duurzaam bouwen.

Circulair bouwen is een van de onderdelen van het uitvoeringsprogramma Circulaire economie 2019-2023 (UPCE), schrijft Ollongren in haar Kamerbrief. Doel is te komen tot een volledige circulaire economie in de bouw in 2050. In de brief worden de voornemens op de drie hoofdlijnen van het circulair bouwen beleid van het ministerie van BZK geschetst:

Kajsa Ollongren, Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties.

Uniforme rekenmethode

Een belangrijke actie is de ontwikkeling van een uniforme methode voor het bepalen van de circulariteit van gebouwen.

David Anink van W/E heeft via zijn deelname aan het Actieteam ‘Meten van circulariteit’ van het Platform CB’23 inhoudelijk bijgedragen aan die uniforme meetmethode. Hij was daarbij één van de bepleiters van de MPG (Milieuprestatie Gebouwen) als meetinstrument voor circulariteit. Zo wordt gestimuleerd dat er met één, gedragen methode wordt gewerkt.

Om de MPG ook voor circulariteit te kunnen gebruiken is er een aanpassing van het MPG-systeem nodig. Daarvoor is de eerste stap intussen gezet.  W/E was hierbij betrokken en heeft zich onder andere ingezet voor de mogelijkheid om losmaakbaar toegepaste producten beter te kunnen waarderen. Bovendien start W/E dit najaar met een studie naar een manier om in de MPG meer recht te kunnen doen aan de circulaire strategie van levensduurverlenging.

ir. David Anink

Strengere MPG-eis

De tweede hoofdlijn in het beleid is aanscherping van de milieuprestatie-eis. Dit wordt alom als noodzakelijke trigger gezien om de MPG en daarmee circulariteit een serieuze plek te geven. BZK heeft een halvering van de MPG in 2030 als stip op de horizon genoemd, met daarbij een geleidelijke aanscherping te beginnen op 1 januari 2021.

In dit traject heeft W/E zowel de verkennende studie naar de haalbaarheid van MPG:0.5 in 2030 als de studie als basis voor de aanscherping 2021 uitgevoerd. Bij de laatste heeft W/E de MPG-niveaus van de komende nieuwbouw in beeld gebracht. Dit door 1200 gebouwen door te rekenen, waarbij het voldoen aan BENG en gasloos het uitgangspunt was. Gezien de steeds duidelijker blijkende interactie tussen energiemaatregelen en de milieuprestatie zijn in dit onderzoek ook  de opties voor een integrale benadering verkend.

Uitbreiding toepassingsgebied

De milieupresatie-eis moet breder toegepast worden, blijkt uit de derde hoofdlijn uit de brief van Ollongren. De minister wil de milieuprestatie-eis ook gaan gebruiken voor andere gebruiksfuncties dan wonen en kantoor. Daarnaast moet de methode geschikt worden om ook bij verbouw en transformatie op de milieuprestatie, en daarmee circulariteit, te kunnen sturen. W/E start binnenkort met een onderzoek, dat een breedgedragen aanpak moet opleveren.

Kortom, W/E helpt op meerdere fronten mee aan het landelijke circulair bouwen beleid. Natuurlijk benutten we deze expertise ook in de rechtstreekse contacten met markten. Via onze adviezen en door de kennis zo snel mogelijk in te bouwen in ons GPR-instrumentarium, zoals GPR Gebouw en de Circulariteitsprestatie gebouw (CPG).

Meer informatie

De Kamerbrief van minister Ollongren vindt u hier.

De rapporten waarnaar verwezen is in dit bericht vindt u op de pagina downloads van W/E:

  • Lexicon Circulair Bouwen van CB’23 vindt u hier.
  • Eindrapport Denktank MPG vindt u hier.
  • Eindrapport Onderzoek aanscherping MPG eis vindt u hier.

Wilt u meer weten? Neem contact op met senior adviseur David Anink.

 

 

Circulariteit in de bouw: hoe meet je losmaakbaarheid?

/in /door

Eind september is de circulaire meetmethodiek voor losmaakbaarheid gelanceerd. Losmaakbaarheid is één van de thema’s binnen circulair bouwen. De nieuwe meetmethodiek is in opdracht van RVO ontwikkeld door Alba Concepts, DGBC en W/E adviseurs.

“Het hogere doel is om de elementen binnen een gebouw op een zo hoogwaardig mogelijke manier te kunnen hergebruiken. Losmaakbaarheid is dan de randvoorwaarde”, aldus Mike van Vliet van Alba Concepts tijdens de lancering. Hij legt uit dat binnen de tool daarom een focus ligt op de technische losmaakbaarheid. Met de methodiek krijgen gebruikers op een relatief eenvoudige manier een totaalindruk van de losmaakbaarheid van de elementen in een gebouw. De losmaakbaarheid wordt uitgedrukt in een percentage: de losmaakbaarheidsindex.

Ester ’t Hoen (Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties) neemt het rapport ‘circulaire meetmethodiek voor losmaakbaarheid’ in ontvangst uit handen van Annemarie van Doorn van DGBC

Vijf gebouwen zijn inmiddels doorgerekend met de tool, en de ervaringen ermee zijn goed. Eén en ander werd toegelicht tijdens de presentatie. David Anink van W/E Adviseurs is blij met de tool, en heeft daarnaast nog suggesties voor verbeteringen.  “De vraag is of losmaakbaarheid als losse uitkomst zinvol is. Losmaakbaarheid is alleen relevant voor elementen die nog een restwaarde hebben. Een suggestie is om eerst een selectie te maken op basis van  de hergebruikswaarde. Om die te bepalen zou in eerste instantie de restlevensduur gebruikt kunnen worden?”

Experimenteren en lef tonen

Elphi Nelissen, voorzitter van het Transitieteam Circulaire Bouwagenda benadrukt dat het tempo omhoog moet om de ambitie om 2050 circulair te zijn te behalen. Anderzijds zijn er mooie stappen gemaakt volgens de hoogleraar: “Circulariteit is nu top of mind”

Algemene conclusie van deze bijeenkomst: dit rapport biedt weer nieuwe handvatten, maar nu moeten we ermee aan de slag. Wat daarvoor nodig is? Experimenteren en lef tonen.

Meer informatie

Binnenkort komt het rapport online beschikbaar.

Aan de slag met circulaire woningbouw

/in /door

‘De MPG wordt één van de belangrijkste tools om te sturen op duurzaamheid’. Dat stelde Bas van de Griendt van Stratego Advies op 17 september tijdens de ZEN Platformbijeenkomst van het LenteAkkoord (Zeer Energiezuinige Nieuwbouw).

Tijdens deze bijeenkomst werd de brochure ‘Aan de slag met circulaire woningbouw’ ten doop gehouden. Aan deze brochure vol inzichten, praktijkvoorbeelden en praktische handvatten is meegewerkt door David Anink van W/E adviseurs.

Het eerste exemplaar werd uitgereikt door Helen Visser van Bouwend Nederland aan Esther ’t Hoen, projectleider circulaire bouweconomie directie Bouwen van het ministerie van BZK.

De MPG prestatie-eisen zijn in 2030 twee keer zo scherp als nu. En de verwachting is dat BZK in 2020 een beslissing neemt over het verplicht stellen van een materialenpaspoort. Dat levert ook een gelijk speelveld op, aldus Van De Griendt.

Andere manier van werken

Circulair bouwen vraagt ook om een andere manier van werken in de bouwketen. Nu ga je van Voorontwerp tot uitvoering, maar als je de uitvoerende partijen betrekt bij het meedenken van hergebruik kan het weleens zo zijn dat de beschikbaarheid van bepaalde materialen leidt tot een aanpassing van het ontwerp.

Dat liet ook Martijn Seegers van HEEMwonen zien in een presentatie. In Kerkrade, midden in het Limburgse krimpgebied, staan hoogbouwflats leeg. Materalen van een van de flats wordt hergebruikt voor de bouw van 3 experimentele en 15 reguliere woningen.

Urban mining

Michel Baars (New Horizon) hield een gloedvol betoog voor ‘urban mining’. Hij vertelde hoe hij beton weer terugbrengt naar zand, grind en cement en een oude steenfabriek heeft gekocht om oude bakstenen te gebruiken als grondstof voor nieuwe bakstenen. Afval is grondstof, maar het maakt eigenlijk niet uit wáár in de cirkel je als bedrijf begint met circulariteit, aldus Baars. Dat kan bijvoorbeeld ook demontabel bouwen zijn.

Net als Baars vond ook Noor Huitema van Copper8 dat circulariteit niet alleen om technische oplossingen gaat. Belangrijk is innovatie van het systeem. Gemeenten, corporaties en andere organisaties die uitvragen, kunnen hier grote stappen in zetten.

Niet alles hoeft in één keer circulair

Terug naar de brochure  ‘Aan de slag met circulaire woningbouw’. Daarin worden diverse stappen beschreven die je als elke gemeente, corporatie, projectontwikkelaar of architect kunt nemen. Een belangrijke tip daarin is ook: ga niet inééns voor 100 procent circulair. Kies een subthema en ga daarmee aan de slag. Bij een volgend project kun je dan weer een extra speerpunt kiezen.

Meer informatie

  • Download de brochure hier via de website van LenteAkkoord.
  • Meer informatie naar aanleiding van dit artikel bij David Anink, senioradviseur bij W/E.

 

Praktische vuistregels in nieuwe brochure circulair bouwen

/in /door

Het nieuwe bouwen is circulair. In de nieuwe publicatie ‘Aan de slag met circulaire woningbouw’ geeft het Lenteakkoord inzicht en handvatten. David Anink van W/E adviseurs is een van de samenstellers.

Circulair bouwen wordt de norm. Overheden en bouwpartijen hebben daarover bindende afspraken gemaakt. Alle partijen in de bouwkolom krijgen te maken met een omslag in denken en doen. Al in de initiatieffase van een bouwproject gaan andere overwegingen meetellen. Maar ook de uitvraag, het ontwerp van een woning en de realisatie moeten op een nieuwe manier worden bekeken.

Publicatie Lente-akkoord

Waar moet je als opdrachtgever of opdrachtnemer in de woningbouw aan denken? Wat wordt er anders, welke kansen zijn er en welke instrumenten staan bouwbedrijven ter beschikking? De Lente-akkoord publicatie ‘Aan de slag met circularie woningbouw’ biedt inzicht in een nieuwe manier van denken, geeft praktische vuistregels voor de verschillende fasen in het bouwproces en laat inspirerende voorbeelden zien.

De brochure is gemaakt in samenwerking met de Themagroep Circulair Bouwen, geïnitieerd door Lente-akkoord Zeer Energiezuinige Nieuwbouw (ZEN). De samenstelling is verzorgd door Helen Visser (Bouwend Nederland), David Anink (W/E adviseurs), en Claudia Bouwens (Lente-akkoord Zeer Energiezuinige Nieuwbouw).

Brochure:  ‘Aan de slag met circulaire woningbouw’

 

Introductie ‘Circulariteit voor gemeenten’

/in , /door

Duurzaamheid is een bekend thema voor gemeenten. De laatste jaren is ook circulair (ver)bouwen bezig met een opmars. Wat is circulariteit precies, moet u er iets mee in uw gemeente en hoe kunt u circulariteit vertalen naar de praktijk?

Stichting W/E adviseurs duurzaam bouwen staat aan de wieg van begrippen als ‘Duurzaamheidsprestatie Gebouw’ en nu ook de CPG, de ‘Circulariteitsprestatie Gebouw’. W/E adviseurs is betrokken bij de landelijke ontwikkelingen rondom circulair bouwen en participeert onder andere in het actieteam Meten van circulariteit van Platform CB ’23.

Senior adviseur Ruud van Vliet en adviseur Dora Vancso van W/E introduceren u in de wereld van circulariteit. In één dagdeel krijgt u inzicht in de volgende thema’s:

  • Wat het verschil is tussen duurzaamheid en circulariteit?
  • Wat zijn belangrijke principes van circulair bouwen?
  • Hoe kunt u circulariteit in de gebouwde omgeving meetbaar maken?
  • Hoe kunt u circulair bouwen in uw gemeenten stimuleren?
  • Hoe kunt u circulariteit verbinden in de warmtetransitie?

 

Tijdens deze middag bieden we u een werkbaar kader op basis de 5 hoofdstrategieën die inzicht bieden in de mate van circulariteit. W/E adviseurs heeft hiervoor een model ontwikkeld gebaseerd op GPR Gebouw dat een handig hulpmiddel is om het thema bespreekbaar te maken. Uiteraard is er volop ruimte om uw vragen te stellen.

Na deze sessie bent u voorzien van de meest actuele informatie en bent u in staat hiermee in de praktijk aan de slag te gaan.

Centrale locatie

Deze informatiesessie is kosteloos en vindt plaats op dinsdag 26 november in Utrecht, in het HNK Centraal Station Utrecht,  aan de Arthur van Schendelstraat 650.

Van 13.30 tot 17.00 uur, met aansluitend een netwerkborrel tot 17.30 uur.

Meer informatie?

Neem contact op met Ruud van Vliet.

Wilt u – met uw collega’s – op een andere dag en tijdstip dan kunt u hierover ook contact opnemen met Ruud van Vliet.

 

Inschrijven

U kunt zich inschrijven via onderstaand formulier.

 

 

 

Inspirerende producten en diensten voor circulair bouwen

/in /door

Stichting W/E adviseurs gaat voor RVO in kaart brengen welke – succesvolle of kansrijke – producten en diensten er al zijn voor circulair bouwen. Doel is om de bouwprofessionals te inspireren om aan de slag te gaan met de circulaire economie, en ze daarbij concrete handvatten te bieden.

Welk product of dienst mag volgens u zeker niet ontbreken? Laat het ons weten!

Als onderdeel van het Uitvoeringsprogramma Circulaire Economie 2019-2033 heeft RVO behoefte aan een actueel en inspirerend overzicht van circulaire producten en diensten die op dit moment op de markt beschikbaar zijn of naar verwachting in de loop van 2019 beschikbaar zullen komen.

De producten en diensten worden gepresenteerd in een format, met in elk geval de volgende items:

  • status van het product of dienst;
  • circulaire winst die het product of dienst oplevert;
  • voordelen van het product of de dienst op andere aspecten dan circulariteit.

Praktisch toepasbaar

De selectie richt zich op concrete producten en diensten, die nu al in de bouwpraktijk toepasbaar zijn. Daarnaast worden ook inspirerende innovaties beschouwd, waarvan te verwachten is dat ze binnen één tot enkele jaren voor de praktijk beschikbaar zullen komen. De combinatie van wat al kan, en wat mogelijk wordt, zal de bouwwereld prikkelen om aan de slag te gaan, en alvast in te spelen op ontwikkelrichtingen.  Denk daarbij aan ontwikkelingen die passen bij de strategieën zoals in de figuur hierboven.

Meer informatie over strategieën richting circulariteit vindt u hier.

Aanmelden

Wilt u een product of dienst aanmelden? Mail naar Dora Vancso of Arko van Ekelen

 

Meepraten over meetmethode circulariteit

/in /door

Meten van circulair bouwen, hoe doe je dat? Op 9 april wordt de concept leidraad daarvoor gepresenteerd tijdens de beurs Building Holland. Iedereen kan daarna meedenken. De leidraad wordt ontwikkeld binnen Platform CB’23, een initiatief van Rijkswaterstaat, het Rijksvastgoedbedrijf, De Bouwcampus en NEN om bouw-breed partijen met circulaire ambities te verbinden.

80 %-versie ‘nog niet in beton gegoten’

Binnen dit platform heeft het Actieteam ‘Meten van circulariteit’ de afgelopen maanden hard aan de totstandkoming van de concept-leidraad gewerkt, kortweg de 80 %-versie. ‘Dat betekent dat de leidraad voor een belangrijk deel zijn gemaakt. Maar het zeker nog niet in beton gegoten!’ stelt David Anink, die namens W/E adviseurs deelneemt in het Actieteam.

Consultatieronde

Direct na de presentatie van de 80 %-versie zijn de concepten te downloaden vanaf de website van Platform CB’23 en start de openbare consultatieperiode zodat iedereen in de gelegenheid is om bij te dragen aan de ontwikkeling van de leidraden. Feedback is welkom tot en met 10 mei.

Lees hier meer over de deelname van W/E adviseurs aan Platform CB’23.

Meer informatie: David Anink

 

Portfolio Items