De introductie van GPR Gebied op 9 juli vormde een respons op de doelstelling om snel én veel te bouwen, met hoge kwaliteit. Daarnaast staat GPR Gebouw al meer dan een decennium in de markt en geeft dit inzicht in hoe verduurzaming plaatsvindt in de bestaande en nieuwbouw. Rapportcijfers laten zien hoe je gebouw, project of plan presteert, om vervolgens vergelijkingen te maken.
Stichting W/E adviseurs verzamelde data van berekeningen die met GPR Gebied en GPR Gebouw werden gemaakt. Voor GPR Gebied betreft het berekeningen van het afgelopen half jaar [februari – september, 2024, red.]. De data geeft weer hoe hoog de ambities liggen en laat zien op welke thema’s hoog gescoord wordt. Ook legt het bloot welke onderwerpen meer aandacht behoeven.
Data GPR Gebied: februari – september 2024.
De gemiddelde scores van de subthema’s in GPR Gebied.
Energie
Het thema energie binnen GPR Gebied focust op het optimaliseren van energie-efficiëntie, verbeteren van energieprestaties, en het reduceren van CO2-uitstoot. Maatregelen zoals het maximaal benutten van daken voor zonne-energie, het oriënteren van gebouwen voor optimale zonopvang, en het installeren van energiezuinige openbare verlichting dragen bij aan energie efficiënte gebieden. GPR gebied bepaalt op basis van een slimme rekenmethode, gebaseerd op energie labels en de type gebouwen, de energieprestatie van een gebied. Daarbij wordt ook inzichtelijk gemaakt wat de CO2-impact is van het energiegebruik van de ontwikkeling.
Ruimtelijke inrichting
In het onderdeel ruimtelijke inrichting wordt getoetst op de balans tussen bebouwing en openbare ruimte, door te kijken naar ruimtelijke dichtheden. Daarnaast komt de kwaliteit van de water- en groenssytemen aan bod. GPR Gebied zoomt in op natuurinclusief ontwerpen, met aandacht voor de openbare ruimte en de gebouwen. Tot slot maakt circulair ontwerpen een belangrijk onderdeel uit van dit thema.
Gezondheid
GPR Gebied toetst gezondheid door bijvoorbeeld de geluidsbelasting en luchtkwaliteit te analyseren en externe veiligheidsrisico’s te beoordelen. GPR Gebied toetst hoe ontwerpen omgaan met geluid, wat de concentratie van schadelijke stoffen in de lucht is en de nabijheid van risicovolle bedrijfsactiviteiten. Ook het comfort van bewoners, zoals bezonning en bescherming tegen wind en geur, wordt gewogen.
Gebruikskwaliteit
Gebruikskwaliteit zoomt in op het gebruik van verschillende mobiliteitsprincipes. Dit gaat van toegankelijke wandelroutes tot een goed aansluitend fietsnetwerk, van frequent openbaar vervoer tot deelmobiliteit. Daarnaast wordt gebruikskwaliteit verhoogd door een goede belevingswaarde, toegankelijke openbare ruimtes en recreatief groen en water. Sociale waarde krijgt vorm door plekken die uitnodigen tot ontmoeting en activiteit, wat bijdraagt aan sociale cohesie en veiligheid.
Toekomstwaarde
Toekomstwaarde binnen GPR Gebied richt zich op het voorbereiden van gebieden op toekomstige uitdagingen door te kijken naar klimaatadaptatie, flexibiliteit, en gebruikswaarde. Gebieden worden ingericht met waterbeheersystemen die overstromingen en droogte beperken. Ontwerpkeuzes gericht op het beperken van hittestress dragen bij aan beter klimaatbestendig ontwerp. Flexibiliteit en multifunctionele gebouwen maakt het mogelijk gebieden gemakkelijk aan te passen aan veranderende behoeften. De gebruikswaarde wordt weerspiegeld in de mobiliteit, sociale waarde, en de belevingswaarde van het gebied.
John Mak, senior adviseur bij Stichting W/E adviseurs: “Bij een gebiedsgerichte ontwikkeling is een integrale benadering essentieel. Als je alle verschillende thema’s met hoge scores wilt invullen, is inzicht het startpunt. En door inzicht te krijgen in wat er allemaal mogelijk is, kom je tot betere prestaties en koppel je kansen aan elkaar. Dit alles maken we toegankelijk met GPR Gebied, de geactualiseerde versie van GPR Stedenbouw. Ik geloof in deze integrale ontwikkelingsaanpak, waar lef en doorzettingsvermogen voor nodig is. Alleen op die manier gaan we voor écht toekomstbestendig bouwen. Laten we samen die berg beklimmen en elkaar naar de top helpen.”
John Mak: “Bij een gebiedsgerichte ontwikkeling is een integrale benadering essentieel.”
W/E adviseurs verzamelde data over onder andere het totale m2 brutovloeroppervlak gecertificeerde gebouwen, themascores Energie, Milieu, Gezondheid, Gebruikskwaliteit, Toekomstwaarde, gebruiksfuncties en bestaande en nieuwbouw. Ook krijgen we te zien hoe thema’s scoren in verschillende versies van GPR Gebouw.
De gemiddelde scores van de subthema’s van GPR Gebouw voor bestaande bouw en nieuwbouw.
Lees de reflectie op deze data van John Mak van W/E adviseurs in deze tekst.
Aardgasvrije utiliteit (bron: RVO, via Stichting W/E adviseurs).
Bovenstaand geeft een beeld van alle geregistreerde energielabels, sinds de introductie van de NTA8800 op 1 januari 2021. In totaal zijn er sinds dat moment meer dan 30.000 bestaande gebouwen aardgasvrij gemaakt. De grootste vertegenwoordiging treffen we aan in de kantorenfunctie, met meer dan 10.000 bestaande gebouwen aardgasvrij. Ook als het gaat om nieuwbouw zien we dat er 1.291 kantoren aardgasvrij zijn gemaakt, evenals 1.051 gebouwen met een overige bijeenkomstfunctie. Het totaal aantal gebouwen aardgasvrij komt op 34.213, sinds 1 januari 2021
Wil je meer informatie over GPR Gebied? Neem dan contact op met Esmeralda Hemelaar of Wester Regelink.
Deze tekst is onderdeel van het rapport ‘Op weg naar CO2-neutraal’ van Duurzaam Gebouwd. Wil je het volledige rapport lezen? Download deze dan hier.