Vlampijpateliers krijgen nieuw leven: creatieve broedplaats in transformatie

Artikel 08 aug 2025

Aan de Vlampijpstraat 50, midden in het bruisende Werkspoorkwartier, staat een van de grootste culturele maakplekken van Utrecht: de Vlampijpateliers. Dit karakteristieke gebouw, ooit onderdeel van het iconische Werkspoorcomplex, biedt al jaren onderdak aan meer dan 75 kunstenaars, ontwerpers en andere creatieven. Nu staat het pand aan de vooravond van een grondige renovatie – een investering in de toekomst van cultureel Utrecht. Onder leiding van WesselVanGeffen architecten won het ontwerpteam met Stichting W/E adviseurs, Halmos en Tielemans de tender voor deze duurzame renovatie.

Een toekomstbestendige en culturele werkplek

Het gebouw verkeert momenteel in slechte staat, maar de gemeente Utrecht heeft grootse plannen. In plaats van sloop is gekozen voor behoud en duurzame renovatie. Daarmee blijft deze unieke plek behouden voor de stad en haar makers.  Het ontwerpteam overtuigde met een plan dat hoge duurzaamheidsambities combineert met betaalbaarheid voor de gebruikers; de huren blijven ook na de renovatie betaalbaar, waardoor de ateliers toegankelijk blijven voor een brede groep kunstenaars. Ook de flexibele plattegrond, met een grote variatie aan werkruimtes, speelde een doorslaggevende rol: het ontwerp biedt ruimte aan uiteenlopende werkvormen en stimuleert samenwerking tussen de gebruikers.

Fotograaf: Goosen, D.C., bron: Het Utrechts Archief

Circulair bouwen met respect voor het verleden

Onze benadering van circulair bouwen begint bij het behoud van het bestaande gebouw en zijn oorspronkelijke karakter. Deze aanpak noemen we een “monument-strategie”: we koesteren de kwaliteiten van het pand en versterken ze met toekomstbestendige ingrepen.

Het gebouw wordt gerenoveerd tot op het niveau van het Besluit bouwwerken leefomgeving (Bbl), met bijzondere aandacht voor de gebouwschil en de constructie – de onderdelen die het langst meegaan. Installaties en afbouw worden zo ontworpen dat ze in de toekomst eenvoudig kunnen worden hergebruikt. Meer dan 80% van de materialen is demontabel, inclusief installaties zoals vloerverwarming, die als opbouw worden aangebracht ten opzichte van de constructie en gevel.

Fotograaf: Goosen, D.C., bron: Het Utrechts Archief.

Losmaakbaarheid en hergebruik van materialen

Alle toevoegingen – zoals een lift, dakopbouw of zonwerende pergola’s – worden losmaakbaar uitgevoerd. Zo kunnen ze in de toekomst worden verwijderd zonder schade aan het originele gebouw. De grote tekenzalen en grote raampartijen blijven behouden, waardoor het karakter van het pand zichtbaar blijft.

In samenwerking met partners zoals Insert en het circulaire grondstoffendepot van de gemeente Utrecht zetten we maximaal in op hergebruik van materialen – zowel uit het gebouw zelf als uit andere projecten. Voor de nieuwe dakopbouw gebruiken we zoveel mogelijk hernieuwbare materialen zoals hout, biobased isolatie en afwerkingsproducten. Dankzij een lichte constructie wordt de belasting op de bestaande fundering en structuur geminimaliseerd. Ook de buitenruimte wordt circulair ingericht, zodat het hele terrein bijdraagt aan een duurzame toekomst.

Wil je meer weten over dit project? Neem dan contact op met Wester Regelink of Rembrandt Bokdam